Günümüzde uzun müddet dayanan birçok paketlenmiş eser bulunuyor. Bunların birden fazla son derece işlenmiştir ve bu nedenle, gerçekte ne kadar inançlı ve sağlıklı oldukları sorusu ortaya çıkmaktadır.
Endüstriyel besinlerin üretimi sırasında özelliklerini bozulmadan koruyabilmeleri için eserleri koruma etme, müdafaa, aroma verme, renklendirme üzere çeşitli fonksiyonları yerine getirecek birtakım hususlar eklenir. Bunlar besin katkı unsurlarıdır. Bu unsurların hepsi sentetik katkı unsurları, yani kimyasal olarak üretilmiş unsurlar değildir, kimileri aslında bitkisel yahut hayvansal kaynaklı doğal katkı unsurlarıdır. Fakat, yapay hususların kullanımı daha fazla tercih edilmektedir.
Gıda katkı hususu nedir?
Gıda katkı hususu, ekseriyetle kendi başına bir besin olarak tüketilmeyen ve besinin karakteristik bir bileşeni olarak kullanılmayan, besin pahası olan yahut olmayan, üretim, sürece, hazırlama ve paketlemede besinlerin bileşenleri haline gelen hususlardır.
Gıda katkı hususları, eserlere kasıtlı olarak eklenir. Lakin eklenmeden evvel bir dizi saflık ihtiyacını karşılamaları gerekir, yani besin üretiminde kullanılmaya uygun makul kimyasal ve fizikî özelliklere sahip olmalıdırlar.
Ürünlerin etiketlerinde besin katkı hususları belirtilir. Katkı unsurları ekseriyetle öncesinde E harfi ile atanan sayısal kod ile gösterilir. Örneğin: karotenoidler, varsa “boya: karotenoidler” yahut “boya: E160a” olarak etikette belirtilecektir.
En çok kullanılan 8 katkı maddesi
300’den fazla katkı hususuna müsaade verilir, lakin hepsi kullanılmaz. Besinlerde sadece 8 katkı unsuru sıklıkla kullanılı.
Sitrik asit (E330)
Asitlik düzenleyicidir ve eserlerin yüzde 23’ünde bulunur. Örneğin tütsülenmiş etler ve konserve meyvelerin birçok sitrik asit içerir. Tolere edilebilir bir katkı hususu olarak kabul edilir.
Modifiye nişastalar
Modifiye nişasta kategorisinde 10’dan fazla farklı katkı unsuru bulunur. Yoğunlaştırma için yararlıdır. Eserlerin yüzde 22’sinde bulunur. Örneğin baharatlı sosların tamamına yakını modifiye nişasta içerir. Tipine bağlı olarak sağlam, tolere edilebilir yahut önerilmeyen katkı unsuru olarak kabul edilir.
Lesitin (E322)
Lesitin bir emülgatör unsurdur. Emülgatör unsurlar besinde yağ ve su üzere birbiri ile karışmayan iki yahut daha fazla unsurun yeterli karışmasını sağlamak gayesiyle kullanılırlar. Çikolata ve çikolata eserlerinin yahut bebek sütlerinin ve tahıl barlarının tamamına yakınında bulunur. Tolere edilebilir bir katkı unsuru olarak kabul edilir.
Yağ asitlerinin mono ve digliseritleri (E471)
Emülgatörler yahut jelleştirici hususlar olarak kullanılırlar. Eserlerin yüzde 15’inde, dondurma ve şerbetlerin tamamına yakınında, ekmeklerin ve kahvaltılık tahılların yarısında bulunurlar. Tüketimi önerilmeyen katkı unsurları ortasındadırlar.
Askorbik asit (E300)
Askorbik asit, C vitaminidir. Besinleri güçlendirmek için kullanılır. Eserlerin yüzde 13’ünde bulunur. Kullanımı emniyetli olarak kabul edilir.
Ksantan sakızı (E415)
Ürünleri kalınlaşma emeliyle kullanılır. İşlenmiş besinlerin yüzde 13’ünde bulunur. Tüketimi eolere edilebilir bir katkı unsuru olarak kabul edilir.
Guar zamkı (E412)
Kıvam verici olarak kullanılan bir başka unsurdur. Eserlerin yüzde 12’sinde bulunur. Tüketimi eolere edilebilir bir katkı unsuru olarak kabul edilir.
Karragenan (E407)
Jelleştirici husustur. Her 10 işlenmiş besinden birinde bulunur. : eserlerin %10’unda bulunur. Tüketimi eolere edilebilir bir katkı hususu olarak kabul edilir.
Bahsedilen katkı hususlarının tümü birtakım besinlerde bir ortada bulunabilir ve ne yazık ki büsbütün zararsız değildirler. Bunlar temel olarak bir besinin dokusunu güzelleştirmek için yararlı hususlardır ve bu nedenle sıhhat maksadıyla kullanılmazlar.
Katkı unsurlarının bulunduğu en makus eserler ise dondurulmuş tatlılar, şarküteri eserleri, dondurmalar ve şerbetlerdir. Bu besinlerde 10 katkı unsuru bile bir ortada bulunabilir. Bunlar ayrıyeten çocuklara yönelik besinlerde da çok bulunur.