Kur muhafazalı mevduat uygulaması, Türk Lirası cinsi enstrümanlara olan talebin artırılması ve döviz kurlarındaki oynaklıkların azaltılması emeliyle geçen yıl aralıkta devreye alındı.
Kur muhafazalı mevduat devreye alındıktan sonra kapsamı artırılarak genişletildi. Yeni kurallar getirilerek daha fazla kişi ve kurumun katılması amaçlandı.
Bakiye 1 Eylül 2022 prestijiyle 1,3 trilyon lira
Türkiye İktisat Modeli kapsamında hayata geçirilen kur muhafazalı mevduat (KKM) uygulamasının toplam bakiyesi 1 Eylül 2022 prestijiyle 1,3 trilyon liraya ulaştı.
Döviz tevdiat hesapları azaldı
2023-2025 yıllarına ait Orta Vadeli Program’dan (OVP) yapılan derlemeye nazaran, KKM artarken döviz tevdiat hesaplarında azalış meydana geldi.
Yurt içi yerleşiklerin yabancı para mevduatı yıl sonundaki 237 milyar dolar düzeyinden 26 Ağustos prestijiyle 212,7 milyar dolara geriledi.
Aynı periyotta yurt içi yerleşiklerin mevduatlarının dolarizasyon oranı yüzde 62,7’den yüzde 53,1’e düştü.
Dış finansmana bağımlılıktan kaynaklanan kırılganlıkların önü kesildi
Program devrinde iktisadın dışsal ve süreksiz oynaklıklara karşı direncinin artırılmasına yönelik düzenleyici önlemlerle finansal istikrarın güçlendirilmesi, finans dalının yüksek katma pahalı ve ihracata katkı sunan kesimleri desteklemesi sağlanarak dış finansmana bağımlılıktan kaynaklanan kırılganlıkların en aza indirilmesi hedeflendi.
Türk Lirası mevduatın artması için yapılacaklar
AA’nın haberine nazaran, program devrinde finansal aracılık süreçlerinin Türk Lirasının cazibesinin artırılmasına yönelik siyasetlerle uyumlu halde gerçekleşmesi sağlanacak.
- Türk Lirası cinsinden mevduatın toplam içerisindeki hissesinin yükseltilmesini teminen teşvik sistemleri uygulamaya konulacak.
- Ödemeler alanında Açık Bankacılık ve Kamu Ödeme Geçidi projeleri 2023’te devreye alınacak ve FAST ile TR karekodlu ödemelerin yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalar yürütülecek.
- Kartlı ödemelerde yerli ve ulusal kart şeması TROY’un kullanımının yaygınlığı artırılacak.
- Dijital Lira Araştırma Geliştirme Projesi’nin birinci ve ikinci faz pilot bulguları doğrultusunda, ödemeler için Dijital Türk Lirasının kullanım testlerine başlanacak.
- Yastık altı altınlarının iktisada kazandırılmasına yönelik FATSİ (Altın Cinsi Fiziki Varlıkların Finansal Sisteme Kazandırılması) uygulaması geliştirilerek yaygınlaştırılacak.
- Ülke iktisadına kaynak sağlayan YUVAM hesabı uygulaması geliştirilerek yaygınlaştırılacak.
- Finansal dalın boyutuna, karmaşıklığına ve gelişimine uygun denetleyici teknolojiler odaklı yeni kontrol uygulama ve sistemleri hayata geçirilecek.
- Basel Komitesi’nin 2023 yılı başında uygulamaya koymayı planladığı Basel III Final düzenlemesine ahenk sağlanması için bankacılık mevzuatında gerekli değişiklikler yapılacak ve AB’ye paralel olarak 2025’te tam uygulamaya geçilecek.
- Katılım finans sisteminin standartlar, derecelendirme, lisanslama ve uyuşmazlıkların tahliline yönelik alanlarda kurumsallaşması güçlendirilecek ve güçlü bir mevzuat altyapısına sahip olması sağlanacak.
- Sermaye piyasaları ve yatırımcı tabanı genişletilerek iştirak finans kesimindeki gelişimi de destekleyen yeni eser, hizmet ve piyasalar geliştirilecek.
- Borsa İstanbul bünyesinde kira sertifikaları, iştirak asıllı hisse senetleri ve iştirak temelli öbür menkul değerler üzere iştirak sermaye piyasası eserlerinden münhasıran endeksler oluşturulacak.
- Finansal teknoloji alanında uzun vadeli strateji açıklanacak, yurt içi ve yurt dışı yatırımcılar ile teşebbüsçüler için Türkiye Fintek Rehberi hazırlanacak.
- Finans ekosistemine takviye hizmeti veren kritik finansal teknoloji firmaları da kontrol ve yaptırım kapsamına alınacak.
- Kripto varlık alım satım platformları düzenleme kapsamına alınacak.
- Avrupa Yeşil Mutabakatına ahenk kapsamında yeşil bankacılık uygulamalarının geliştirilmesi için strateji oluşturma, kurumsal yapılanma, risk idaresi, raporlama ve kamuoyuna açıklama alanlarında rehberler hazırlanacak.
- Sürdürülebilirlik raporlama prensiplerinin milletlerarası gelişmelere uyumlu olarak güncellenmesi, kurumsal yatırımcıların sorumlu yatırım yaklaşımlarıyla sürdürülebilirlik danışmanlığı veren şirketlerin düzenlenmesi ve iklim risklerinin tanımlanarak nezaret uygulamalarına entegre edilmesine yönelik strateji geliştirme ve düzenleme çalışmaları yürütülecek.
- Doğal afetlerden kaynaklanabilecek mağduriyetlere karşı vatandaşları korumak ve kamu yükünü hafifletmek için bütüncül bir afet sigortası eseri olarak tasarlanan Mecburî Afet Sigortası konut sahiplerine sunulmaya başlanacak.
- Türkiye’de sigortalılık oranının ve iştirakçi sayısının kâfi seviyeye ulaşması, sigortacılık ve özel emeklilik kesiminin derinleşmesi ve tabana yayılması gayesiyle ferdi sigorta ve özel emeklilik branşlarında eser çeşitliliğinin artmasını destekleyen uygulamalar geliştirilecek.
- Otomatik iştirak sistemi öbür emeklilik sistemleri ile birlikte bütüncül bir formda kıymetlendirilerek çalışanlar için uzun periyotlu ve tamamlayıcı bir tasarruf ve özel emeklilik sistemine dönüştürülecek.