ABD’de Donald Trump’ın 2020 başkanlık seçimlerine hile karıştırıldığı tezine karşı çıkan ve 6 Ocak Kongre baskını nedeniyle aleyhine oy kullanan kendi partisinden Kongre üyelerine karşı desteklediği adaylar, ön seçimlerde dikkati çeken bir muvaffakiyet sağladı.
“TRUMP’IN GERİ DÖNÜŞÜ”
Eski ABD Lideri’ne parti içinde karşı çıkan isimlerin ön seçimlerde elenmesi, siyasi etraflarda Trump’ın Cumhuriyetçi taban üzerindeki tesirini güçlü bir formda pekiştirdiği ve hatta “Trump’ın geri dönüşü” formunda yorumlara neden oldu.
Kongre’de Demokratların safında Trump aleyhine oy kullanan 10 Temsilciler Meclisi üyesinden yalnızca 2’si kasımda yapılacak orta seçimlere girmeye hak kazanırken 8’i ön seçimleri kaybetti yahut hiç girmemeyi tercih etti.
CHENEY’İN SEÇİMİ KAYBETMESİ TRUMP’IN ZAFERİ OLDU
Trump’ın ön seçimlerde zaferini taçlandıran en son olay, parti içinde kendisine karşı en sert tenkitleri yapan Wyoming’in Cumhuriyetçi milletvekili Liz Cheney’in rakibi Harriet Hageman’e karşı sandıktan çıkamaması oldu.
“TRUMP’IN İNTİKAMI”
Wyoming’de Trump’ın desteklediği Hageman, oyların yüzde 66’sını alarak, ipi göğüslerken Cheney’nin yüzde 26 oy oranında kalarak elenmesi, Trump’ın parti içinde kendisine karşı çıkanlara yönelik intikamı olarak değerlendirildi.
Üç periyottur milletvekilliği yapan ve eski ABD Lider Yardımcısı Dick Cheney’in kızı olan Liz Cheney, evvelki devir seçimleri yüzde 73 oyla kazanarak Kongre’de en güçlü 3. Cumhuriyetçi pozisyonuna kadar yükselmiş, yıldızı parlak bir siyasetçi olarak gösteriliyordu.
Cheney, 2020 başkanlık seçimlerine hile karıştırıldığı argümanlarına karşı çıktığı ve 6 Ocak Kongre baskınıyla ilgili soruşturmalarda Trump aleyhine Demokratlarla saf tuttuğu için eski liderin bir numaralı gayesinde yer alıyordu.
TRUMP ZIDDI 8 MİLLETVEKİLİ SANDIKTAN ÇIKAMADI
8 Kasım’da yapılacak orta seçimlere girmeye çalışan Trump aleyhtarı öteki Temsilciler Meclisi üyelerinden Irak savaşı gazisi Peter Meijer de Michigan eyaletindeki seçimlerde, Trump’ın desteklediği aday John Gibbs’e karşı ön seçimleri kaybetti.
Aynı biçimde Washington eyaletinin Cumhuriyetçi milletvekili Jaime Herrera Beutler, Trump yanlısı Joe Kent’e karşı sandığa gömülürken Güney Carolina’da da Tom Rice, eyalet vekili Russel Fry’a karşı 25 puan farkla koltuğunu bırakmak zorunda kaldı.
Trump’ın azledilmesi için Şubat 2021’de Demokratlarla birlikte oy kullanan Temsilciler Meclisi’nin Cumhuriyetçi üyeleri Illionis’ten 44 yaşındaki Adam Kinzinger, Michigan’dan 69 yaşındaki Fred Upton, Ohio’dan 37 yaşındaki Anthony Gonzalez ve New York’tan 59 yaşındaki John Katko ise emekliliklerini isteyerek ön seçimlere girmemeyi tercih etti.
Söz konusu 4 Kongre üyesinin, ön seçimlere girmesi halinde kaybedeceklerine kesin gözüyle bakılıyordu.
SEÇİMLERDE TRUMP AYKIRISI TEK SENATÖR ADAYI MURKOWSKİ YERİNİ KORUDU
Ön seçimlerde Kongre’de Trump aleyhine oy kullanan Cumhuriyetçi milletvekillerinden yalnızca Washington eyaletinden Dan Newhouse ile California’dan David Valadao ön seçimlerdeki gayrette durumlarını müdafaayı başardı.
Trump, Newhouse’un rakibini desteklerken California’daki yarışta Valadao’nun karşısındaki rastgele bir adaya dayanak çıkmadı.
Kongre’nin Senato kanadında ise Trump’ın azli için geçen sene 7 Cumhuriyetçi partili senatör oy kullanmıştı.
Söz konusu 7 senatörden bu yıl kasımdaki orta seçimlere giren tek kişi olan Alaska senatörü Lisa Murkowski, salı günü yapılan ön seçimlerde Trump’ın aleyhinde yürüttüğü kampanyaya karşın ipi göğüslemeyi başardı.
Trump’ın desteklediği aday Kelly Tshibaka yarışta 4 puan fark ile Murkowski’nin akabinde gelirken, iki aday 8 Kasım’da yapılacak orta seçimlerde kozlarını paylaşacak.
Alaska’da medyanın odak noktası olduğu başka isim, eski Alaska Valisi Sara Palin de yüzde 35 oy alan Demokrat Mary Peltola’dan sonra yüzde 31 ile ön seçim yarışını ikinci olarak tamamladı.
İsmini birinci kere 2008 başkanlık seçimlerinde John McCain’in lider yardımcısı adayı olarak duyuran, Trump’ın desteklediği aday Palin, orta seçimlerde, hayatını kaybeden Don Young’in Temsilciler Meclisi’ndeki koltuğu için yarışıyor.
Alaska’da yeni değiştirilen eyalet seçim maddesine nazaran, hangi partiden olduğuna bakılmaksızın, aday adaylarından en fazla oy alan birinci 4 aday, kasımda yapılacak orta seçimlerde oy pusulasına girmeye hak kazanıyor.
TRUMP, GEORGİA’DA EN ÜST SEÇİM YETKİLİSİNİ YERİNDEN EDEMEDİ
Kongre adayları konusunda Trump’ın Cumhuriyetçi Parti içindeki rakiplerine karşı büyük muvaffakiyet elde ettiği değerlendirilse de eyalet ve mahallî adaylar konusunda desteklediği isimlerden kimileri birebir başarıyı gösteremedi.
Özellikle, 2020 başkanlık seçimlerinde en tartışmalı eyaletlerden biri haline gelen Georgia’daki ön seçimlerde, Trump’ın ısrarla yerinden etmeye çalıştığı eyalet Valisi Brian Kemp ve eyalet sekreteri Brad Raffensperger koltuğunu müdafaayı başardı.
Eyaletin en üst seçim yetkilisi olan Raffensperger, ön seçimleri kazandıktan bir ay sonra haziranda 6 Ocak Kongre Baskını Kuruluna verdiği sözde, 2020 başkanlık seçimleri sırasında Trump’ın kendisini arayarak seçim sonuçlarını değiştirecek oy bulması için baskı yaptığını öne sürmüştü.
TRUMP’IN TAKVİYE VERDİĞİ ADAYLARIN YÜZDE 92’Sİ ÖN SEÇİMLERİ KAZANDI
Trump’ın ön seçimlerde desteklediği adayların gösterdiği muvaffakiyet, eski Başkan’ın Cumhuriyetçi Parti içindeki gücünü pekiştirdiği ve 2024 başkanlık seçimlerine tekrar aday olmasının yolunu açtığı halinde yorumlanıyor.
Ballotpedia’ya nazaran Trump, 2022 orta seçimleri için toplam 235 adaya dayanak verdi ve bunların yüzde 92’si ön seçimleri kazanmayı başardı.
Washington Post’un derlediği bilgilere nazaran de Trump’ın desteklediği Kongre yahut eyalet seviyesinde birinci kere aday olan 58 bireyden 38’i rakiplerini eleyerek ön seçimleri kazandı, 3’ü rakipleriyle birlikte seçime girmeye hak kazandı, 10’u ise yarışı kaybetti.
Trump’ın ulusal ve eyalet seviyesinde birinci kere seçime giren dayanak verdiği adaylar ortasında muvaffakiyet oranı yüzde 79,2 olarak hesaplanırken 58 adaydan 7’si gelecek haftalarda yapılacak ön seçimlerde yarışacak.
Aralarında Pennsylvania’dan Türk kökenli ünlü cerrah Mehmet Öz’ün de bulunduğu birinci kez Senato adayı olan 10 kişi dahil Trump’ın desteklediği toplam 19 senatör adayı 8 Kasım’da yapılacak orta seçimlerde Demokrat rakipleriyle kozlarını paylaşacak.
Yine Trump’ın desteklediği mevcut senatörler Florida’dan Marco Rubio ve Louisiana’dan John Neely Kennedy’nin durumu ise gelecek haftalarda yapılacak ön seçimlerde muhakkak olacak.
Trump’ın takviye verdiği halihazırda Temsilciler Meclisi üyesi olan 126 Cumhuriyetçi adaydan 112’si ön seçimleri kazanırken yalnızca 1’i kaybetti, 13’ü de yapılacak ön seçimlerde gayret edecek.
Temsilciler Meclisi’ne birinci sefer aday olan Trump’ın takviye verdiği 23 şahıstan ise 18’i ön seçimleri geçti, 4’ü kaybetti, 1’i de ön seçimde müsabakayı bekliyor.